Zorg voor de IC-professionals
De dagelijkse inzet van IC-professionals om kritiek zieke patiënten te verzorgen en hun naasten te ondersteunen, vraagt veel toewijding en betrokkenheid. De persoonlijke voldoening kan groot zijn als verwachtingen uitkomen, patiënten genezen en lijden werd voorkomen.
Op een IC is een beperkt stressniveau tijdens het werk nodig om goede zorg te verlenen, zeker in acute situaties.
Echter, te veel stress door een intensieve en soms veeleisende werkomgeving kan een negatieve invloed hebben op je gezondheid. Je werkplezier kan verminderen en uiteindelijk kan dit de kwaliteit van zorg voor de patiënt en diens naasten negatief beïnvloeden. Sommige professionals worden zelfs langdurig ziek of zoeken ander werk.
De IC: ik ben dankbaar voor alle mensen die daar werkzaam zijn.
Doelstelling
Het stimuleren van een optimale werkomgeving voor IC-professionals om vitaal en met plezier optimale zorg te kunnen blijven geven.
Oorzaken van stress op de IC
Er zijn verschillende oorzaken van werkgerelateerde stress. Je kunt emotioneel geraakt worden door een acute verslechtering of het continue lijden van een patiënt, end-of-life situaties of discussies over het voortzetten of staken van de behandeling.
Daarnaast vragen besluitvormingsprocessen over individuele behandelingsopties veel van je communicatieve vaardigheden, evenals het informeren van naasten en het samenwerken met verschillende professionals.
Bovendien wordt het werk complexer met steeds grotere inzet van technische hulpmiddelen.
Dit kan leiden tot (te) hoge stressniveaus en emotionele spanning, soms nog versterkt door ongunstige organisatorische factoren zoals werkdruk, de samenstelling van het team, ineffectief leiderschap en (rol)conflicten.
De gevolgen van emotionele spanning zijn onder te brengen in:
- Morele (dis)stress, gevolg van situaties in de patiëntenzorg waarin professionals zich bewust zijn van een ethisch probleem, hun morele verantwoordelijkheid voelen en een oordeel hebben over de juiste manier van handelen, maar zich door daadwerkelijke of ervaren problemen gedragen op een manier die ze zelf onjuist vinden.
- Compassievermoeidheid, het eindresultaat van een voortdurend en stapelend proces in een (te) intensief contact met patiënten.
- Burn-out, kan ontstaan na een langdurige opeenstapeling van werkstress, vaak in combinatie met spanningen op het persoonlijk vlak.
Burn-out kenmerkt zich door:
– totale uitputting, het gevoel helemaal ‘op’ te zijn,
– hoge mate van depersonalisatie, een cynische of afstandelijke houding
– verminderde persoonlijke bekwaamheid ofwel twijfel aan de eigen competenties
Preventie en een gezonde werkomgeving voor professionals
Een gezonde IC-werkomgeving vraagt om preventie- en interventieprogramma’s om de negatieve gevolgen van de emotionele spanning het hoofd te bieden.
Ook een beleid van persoonsgerichte zorg, waar de patiënt als mens dichterbij komt en empathie/compassie een open en flexibele houding van de professional vragen, kan de emotionele spanning verhogen.
Het is dus zeer belangrijk om aandacht te hebben voor de vitaliteit van de professionals en het behoud van werkplezier.
Ook alle collega’s zijn blij dat ze, ondanks alle ellende die is geweest, deze dag nog heeft mogen meemaken.
Wat kun je doen om vitaliteit en werkplezier te vergroten?
Interventies om de vitaliteit en het werkplezier te vergroten, kunnen vorm krijgen op organisatie- en persoonlijk niveau. Deze strategieën zijn echter nog niet bewezen effectief op de lange termijn.
Een aantal algemene aandachtspunten:
- wees alert op signalen van emotionele spanning, zowel bij jezelf als je collega’s
- zorg voor sociale steun, het gevoel met anderen (collega’s of privé) verbonden te zijn
- bespreek stressvolle gebeurtenissen met elkaar. Ook de daarbij opkomende emoties en eigen kwetsbaarheid in lastige situaties
- stimuleer en gebruik autonomie en persoonlijk leiderschap
- behoud vertrouwen in eigen capaciteiten en acties
- streef naar een gezonde leefstijl, bewegen of sporten, gezond eten, matig met alcohol, voldoende (nacht)rust, afwisselende vrijetijdsbesteding
- mentale ontspanning door mindfulness, spiritualiteit, ontspanningsoefeningen
Literatuur
Brindley, P. G., Olusanya, S., Wong, A., Crowe, L., & Hawryluck, L. (2019). Psychological ‘burnout’in healthcare professionals: Updating our understanding, and not making it worse. Journal of the Intensive Care Society, 1751143719842794.
Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of organizational Behavior, 2(2), 99-113.
Moss, M., Good, V. S., Gozal, D., Kleinpell, R., & Sessler, C. N. (2016). An official critical care societies collaborative statement: burnout syndrome in critical care health care professionals: a call for action. American Journal of Critical Care, 25(4), 368-376.
van Mol, M. M. C., Kompanje, E. J. O., Benoit, D. D., Bakker, J., & Nijkamp, M. D. (2015). The Prevalence of Compassion Fatigue and Burnout among Healthcare Professionals in Intensive Care Units: A Systematic Review. PloS one, 10(8), e0136955.
Zie voor meer literatuur in de Kennisbank