Doelstelling
Streven naar optimaal comfort, het welbevinden van de IC-patiënt en diens naasten continueren, verbeteren en garanderen. Niet alleen in fysiek opzicht, maar ook mentaal, cognitief en spiritueel. Met bijzondere aandacht voor de IC-omgeving.
De kritieke aandoening kan op zichzelf al verwarrend, beangstigend en pijnlijk genoeg zijn voor patiënten. Daar bovenop komt de emotionele belasting van de heftige, levensreddende IC-interventies. Denk aan: beademen, slijm wegzuigen, inbrengen van infusen en drains.
Ik lig zo goed als naakt in bed. Heel normaal en vooral ook praktisch voor alle artsen en verpleegkundigen, maar voor mijzelf iets té kwetsbaar.
Naast de fysieke pijn is het psychisch lijden niet te onderschatten. Zoals angst, onzekerheid en stress. Bij patiënten op de IC kan dit nog verergeren door onder andere:
- reële doodsangst
- eenzaamheid en afgescheiden zijn van naasten
- de vaak totaal onverwachte kritieke situatie
- totale afhankelijkheid (van apparatuur en professionals)
- verlies van autonomie en mobiliteit
- groot gebrek aan privacy, bijna naakt verpleegd worden
- niet of moeizaam kunnen praten/communiceren
- alles kunnen horen, zonder het te kunnen begrijpen
- verlies van identiteit (niet gezien worden als persoon)
- gebrek aan informatie over handelingen en diagnose
- doormaken van een delier
- continu alarmerend geluid van alarmen, fel licht
- slecht slapen
Bang en angstig bestudeer ik alles in de kamer. Ik vraag me steeds opnieuw af waarom ik niet kan bewegen.
Sleutel tot groter welbevinden IC-patiënt
Een groter welbevinden van IC-patiënten, en daarmee een mogelijke vermindering van de impact van een IC-behandeling, vraagt zowel om het toepassen van de PAD-richtlijn (pijnbestrijding en controle, zo kort mogelijke sedatie afgestemd op de conditie van de patiënt, en preventie en management van delier) als om aandacht voor andere fysieke ongemakken (zoals slaaptekort, aandacht voor geluid, licht, kou en warmte).
Meerdere malen probeer ik uit bed te stappen,
infuus en snoeren ten spijt.
Wegnemen van psychisch ongemak
Patiënten hebben op ieder moment behoefte aan zoveel mogelijk autonomie en waardigheid. Naasten betrekken, een rol geven in de verzorging met zoveel mogelijk toegang tot de IC, helpt daarbij.
Meer aandacht voor het welbevinden van IC-patiënten draagt bij aan het beperken van de impact van de IC-opname, waarbij de kans op PICS en PICS-F vermindert.
Dit vraagt vooral om een multidisciplinaire aanpak, inclusief de zorg voor mentale en cognitieve aspecten. Met oog voor compassievolle zorg.
Ik moest enorm huilen maar dat had één verpleegster gauw in de gaten, ze kwam gelijk naar me toe en heeft even bij me gezeten.
Wat kun je doen om het welbevinden van de IC-patiënt te bevorderen?
Je kunt op vele manieren de patiënt op de IC als mens benaderen, als een waardig persoon met individuele wensen en behoeften. Kleine aanpassingen hebben vaak al veel effect:
- Spreek de patiënt aan bij zijn naam, voer een gesprek zittend, met hem, niet over hem heen.
- Streef naar voldoende slaap en een dag-nachtritme voor de patiënt, met overdag daglicht en duisternis in de nacht.
- Zorg voor zo min mogelijk alarmen en leg uit wat deze betekenen.
- Laat naasten zoveel mogelijk toe. Juist in dagen van ernstige ziekte is hun aanwezigheid een eerste levensbehoefte.
- Nodig naasten uit om een dagboek bij te houden zodat patiënten dagen en gebeurtenissen op een later moment nog eens terug kunnen halen.
- Maak de persoon zichtbaar: geef de patiënt een gezicht door foto’s van hem/haar achter het bed te plaatsen, met naam en toenaam.
- Naasten kunnen gebruikmaken van ‘Dit ben ik – borden (of posters)’ als deze aanwezig zijn op de afdeling.
- Muziek heeft een bijzonder heilzame werking. Zowel met live als opgenomen muziek wordt de buitenwereld naar binnen gehaald, het geeft patiënten het gevoel dat ze mens zijn.
- Verken de mogelijkheden om het geliefde huisdier op bezoek te laten komen.
En voor het eerst sinds ik uit coma ben, val ik later die avond als een roos in slaap. Wat een kanjers, dat IC-team!
Literatuur
Davidson, J. E., Jones, C., & Bienvenu, O. J. (2012). Family response to critical illness: Postintensive care syndrome–family. Critical care medicine, 40(2), 618-624.
Davidson, J. E., Aslakson, R. A., Long, A. C., Puntillo, K. A., Kross, E. K., Hart, J., . . . Nunnally, M. E. (2017). Guidelines for family-centered care in the neonatal, pediatric, and adult ICU. Critical care medicine, 45(1), 103-128.
Frampton SB, Guastello S. Time to Embrace a New Patient-Centered Care Rallying Cry:“Why Not?”. The Patient-Patient-Centered Outcomes Research 2014;7(3):231-33.
Zie voor meer literatuur in de Kennisbank